از نبوغ تا نمایش احمقانه: با ضربه پاننکا خداحافظی کنید!

به گزارش "ورزش سه"، اشتباه بوکایو ساکا آخرین نمونه‌ای است که نشان می‌دهد این سبک سبک‌سرانه در فوتبال نباید پنجاهمین سالگردش را ببیند! نزدیک به ۴۹ سال از زمانی می‌گذرد که آنتونین پاننکا با ضربه‌ای استثنایی، قهرمانی اروپا را برای چکسلواکی به ارمغان آورد. پس از آن‌که اولی هوینس، ستاره تیم ملی آلمان، در ضربات پنالتی در فینال ۱۹۷۶ پنالتی‌اش را از دست داد، پاننکا می‌دانست که اگر گل بزند، تیمش قهرمان خواهد شد.

او با سرعت به سمت توپ رفت و سپ مایر، دروازه‌بان آلمان که تصور می‌کرد توپ به یکی از گوشه‌ها شلیک خواهد شد، به سمت چپ شیرجه زد. اما پاننکا، بدون هیچ مکثی، توپ را به آرامی و با یک ضربه چیپ مستقیم به وسط دروازه زد؛ توپ از بالای بدن مایر درازکش رد شد.این ضربه آن‌قدر جسورانه، دراماتیک و تعیین‌کننده بود که به نام مخترعش شهرت یافت. از آن زمان، «پاننکا» به عنوان نماد نهایی نمایش و زرق‌وبرق در فوتبال شناخته شده است.

ممکن است چنین دیدگاهی کمی بدبینانه به نظر برسد، اما واقعیت این است که باید امیدوار بود این سبک ضربه قبل از آنکه پنجاهمین سالگردش را در ژوئن سال آینده ببیند، کاملاً کنار گذاشته شود. زیرا این سبک، دیگر نشان از نبوغ ندارد، بلکه بیشتر به ابزاری برای خودنمایی در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است؛ نه راهی برای پیروزی با درخشش، بلکه حرکتی پرریسک که گاهی باعث ضربه‌ زدن به اهداف تیمی با نمایشی از خودشیفتگی بی‌هدف می‌شود.

نه اینکه پنالتی اشتباه ساکا باعث حذف آرسنال در بازی چهارشنبه شب برابر رئال مادرید شده باشد. برتری آرسنال آن‌قدر قاطع بود که پنالتی از دست رفته تأثیری نداشت. با این حال، میکل آرتتا، سرمربی تیم، با شوخی گفت که بین دو نیمه می‌خواسته به بازیکن جوانش سیلی بزند. تیم ساکا در مجموع با نتیجه ۳-۰ از بازی رفت جلو بود، یک پنالتی زودهنگام نصیبش شد و فرصت داشت با زدن آن، رئال را از همان ابتدا از ادامه بازی ناامید کند و این مرحله از لیگ قهرمانان را خیلی زود تمام کند. اما ساکا همه چیز را با یک پاننکای نافرجام به خطر انداخت.

در نهایت، آرسنال بازی را برد و ساکا هم موفق شد با گل زیبایی در نیمه دوم که با یک چیپ بی‌نقص مقابل تیبو کورتوا به ثمر رساند، اشتباه خودش را تا حدی جبران کند، همان کاری که یک ساعت پیش در ضربه پنالتی نتوانسته بود انجام دهد.

اما فرق ماجرا در اینجاست: در صحنه گل دوم، دروازه‌بان به سمت توپ هجوم آورده بود و زدن چیپ، تنها راه ممکن بود.اما در ضربه پنالتی، ساکا می‌توانست طبق عادت همیشگی‌اش، توپ را به گوشه دروازه بکوبد. این همان مشکل ضربات پاننکاست: پنالتی به‌خودی‌ خود یک موقعیت پر استرس و پر ریسک است. تمام فشار روی زننده ضربه است. اگر گل نزند، می‌تواند کل نتیجه را خراب کند. در حالی که دروازه‌بان، یا قهرمان می‌شود، یا در صورت گل خوردن مقصر محسوب نمی‌شود. بنابراین، اضافه کردن ریسکی مضاعف با ضربه‌ای چنین خطرناک کاملاً غیرضروری است. چیزی که فقط زمانی که موفق شود، در اینستاگرام و ایکس جذاب به‌نظر می‌رسد؛ اما وقتی موفق نباشد، فاجعه است.

در طول این سال‌ها، ضربات اشتباه پاننکا به اندازه موفقیت‌هایش زیاد بوده‌اند. البته، نمونه‌های فوق‌العاده‌ای هم داشته‌ایم؛ مانند زین‌الدین زیدان که در فینال جام جهانی ۲۰۰۶ توپ را از روی جان‌لوئیجی بوفون عبور داد، یا ادن هازارد که در فینال جام اتحادیه ۲۰۱۹ برابر منچسترسیتی تیمش را در ضربات پنالتی زنده نگه داشت. یا زیباتر از همه، آندره‌آ پیرلو در یورو ۲۰۱۲ که توپ را با شکل خاصی از بالای جو هارت عبور داد، طوری که توپ به‌سختی به تور دروازه رسید، در حالی که دروازه‌بان در گوشه زمین افتاده بود.

اما در مقابل پیرلوی جسور، شکست‌های بزرگی هم بوده‌اند. گری لینه‌کر در سال ۱۹۹۲، وقتی می‌توانست با گلزنی برابر برزیل، رکورد گلزنی بابی چارلتون برای تیم ملی را تکرار کند، ضربه‌اش آن‌قدر ضعیف بود که به‌آرامی به سمت دست‌های دروازه‌بان رفت. یا آدملو لاکمن که در بازی با وستهام در سال ۲۰۲۰، با آخرین ضربه بازی تلاش کرد گل تساوی را بزند، اما ضربه‌اش به‌قدری ضعیف و خنده‌دار بود که به راحتی مهار شد. یا رحیم استرلینگ که در سال ۲۰۱۹ با ضربه‌ای به سبک پاننکا توپ را به بیرون زد!

پاننکا حد وسط ندارد:یا باشکوه است یا احمقانه، یا خیره‌کننده یا آزاردهنده. و جالب اینجاست که پنالتی‌زن‌های حرفه‌ای مثل برونو فرناندز و محمد صلاح هیچ‌وقت از آن استفاده نمی‌کنند. حتی ایوان تونی که استاد پنالتی زدن است، با وجود اینکه فقط دو گام برمی‌دارد، با چشمانش دروازه‌بان را فریب می‌دهد و گاهی حتی به توپ نگاه نمی‌کند، اما همیشه توپ را محکم به یکی از گوشه‌ها می‌زند. برای او، خبری از شوخی نیست؛ فقط باید کار را تمام کرد.

ساکا بازیکنی فوق‌العاده است که مهارت، جذابیت و شادابی‌اش به فوتبال مدرن جان می‌بخشد. اما به‌نظر می‌رسد بعد از تجربه چهارشنبه شب، او هم به جمع بازیکنانی خواهد پیوست که دیگر علاقه‌ای به رساندن پاننکا به پنجاهمین سال تولدش ندارند.